Vào những tháng mùa đông (10,11) việc ngư dân trúng đậm cá trích đã không còn xa lạ đối với người dân Cù Lao Chàm nữa, vì cứ hằng năm vào mùa này cá trích lại là nguồn thu nhập chính của bà con xã đảo, người ta thường gọi mùa này là mùa “cá trích”. Trong vài tuần trở lại đây, đoàn ngư dân Cù Lao Chàm đã liên tục cập cảng trong niềm vui hân hoan vì trúng đậm mẻ cá trích lớn. Mỗi ghe trung bình thu về 4-5 tạ cá (400-500kg cá). Cá trích là một chi cá biển thuộc chi cá xương, họ Cá trích. Đây là một loài cá có giá trị kinh tế lớn, là đối tượng quan trọng của nghề cá thế giới, chúng được đánh bắt, khai thác nhiều để lấy thịt.
Cá trích là loài sống ở tầng nước mặt, bơi rất nhanh , chúng thường tìm đến những vùng nước có môi trường thuận lợi, dồi dào thức ăn để sinh sống. Cá trích có tập tính di cư thành đàn lớn , là loài có số lượng con tập trung thành đàn lớn nhất trong số các loài cá. Theo ghi nhận của các nhà nghiên cứu, số lượng con trong đàn cá trích có thể lên đến hàng chục triệu con, bao phủ hàng chục km2. Cá sống thành từng đàn lớn để hạn chế nguy cơ bị ăn thịt hoặc tập trung vào thời gian sinh sản. Với tập tính tập trung thành đàn lớn nên việc ra khơi đánh bắt loài cá này thu về số lượng khủng lên đến hàng tạ, hàng tấn cá là điều dễ hiểu.
Hình 1, 2, 3, 4. Quang cảnh ghe thuyền đầy ắp cá cập bến tại Cảng
Video 1,2 : Ghe thuyền cập cảng với khoang đầy ắp cá.
Cá trích hay cá bạc má thường được ngư dân Cù Lao Chàm đánh bắt bằng thuyền nan và thuyền thúng, ngư trường là vùng nước xung quanh các đảo, cụm đảo với thời gian đánh bắt chỉ khoản 5 – 6 tiếng (từ lúc nửa đêm đến sáng sớm), ngư cụ khai thác chính là lưới thanh hai, lưới thanh ba. Ngư trường đánh bắt khá gần đảo nên ngư dân không cần dùng nước đá lạnh để bảo quản nhưng sản phẩm vẫn đảm bảo chất lượng tươi ngon, các ghe thuyền sau khi gặp luồng cá lớn liền tranh thủ đánh bắt và chạy về bờ để giữ được cho con cá luôn tươi ngon.
Hình 5, 6, 7. Cá được gỡ trực tiếp tại cảng
Cá trích được coi là món ăn “bắt miệng” và “dân dã” trong mùa đông. Ngoài việc tiêu thụ trực tiếp cho các hộ dân trên đảo, cá còn được bán nhiều cho các thuyền câu giăng về làm mồi câu cá hố, cá lớn. Cá trích cũng là nguồn cung cấp lớn cho các thương lái từ Hội An đến thu mua. Các hộ bán hải sản khô cũng tranh thủ thu mua để xẻ phơi phục vụ nhu cầu mua sắm cho khách phương xa.
Cảng cá vào lúc sáng sớm lúc nào cũng nhộn nhịp, đông vui vì nhà nhà rủ nhau đi mua cá trích, mỗi nhà vài ký hoặc vài chục ký để về chế biến ăn liền hoặc làm thành các sản phẩm dự trữ phục vụ cho gia đình trong mùa biển động, lúc khan hiếm nguồn thực phẩm đồng thời cũng kiếm thêm thu nhập từ việc bán, phân phối cho thực khách ngoài đảo.
Hình 8, 9. Cá được thu mua tại Cảng
Đầu năm đến cuối năm nay cá trích vẫn dồi dào và là nguồn thu của người dân xã đảo một phần là do thời tiết thuận lợi cộng với ngư trường biển phong phú, được bảo vệ một cách bền vững. Với việc thực thi Quy chế Quản lý Khu Bảo tồn biển Cù Lao Chàm ban hành ngày 17/7/2021 kèm theo quyết định số 09/2020/QĐ-UBND của UBND tỉnh Quảng Nam bằng việc phân vùng bảo vệ một cách hợp lý đã tạo điều kiện thuận lợi cho nguồn lợi thủy sản phát triển, tạo nên ngư trường biển phong phú. Việc ngư dân liên tục gặp các mẻ cá lớn cho thấy môi trường biển Cù Lao Chàm có dấu hiệu tốt với sự nỗ lực trong công tác bảo tồn và ý thức của người dân-cộng đồng sống bên trong Khu Bảo tồn biển. Điều này cũng là động lực để tất cả chúng ta tiếp tục giữ gìn, bảo vệ ngư trường biển Cù Lao Chàm bền vững hơn nữa cho con cháu mai sau và để bà con tiếp tục vươn khơi bám biển góp phần làm giàu cho quê hương xã đảo.
Thúy Trang – BQL Khu BTB Cù Lao Chàm
Nguồn ảnh và video: Thúy Trang