Xây Dựng Mô Hình Đồng Quản Lý Tôm Hùm Và Vú Nàng Tại Khu Bảo Tồn Biển Cù Lao Chàm

8.1k lượt xem

Tôm hùm, vú nàng là 2 đối tượng mục tiêu quan trọng cần được bảo vệ trong Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm (KBTB CLC). Sau 2 năm nghiên cứu (từ tháng 7/2011 đến tháng 6/2013), đã ghi nhận tại vùng biển Cù Lao Chàm (CLC) có sự xuất hiện của 06 loài trong giống tôm hùm gai (Panulirus), 04 loài vú nàng trong giống ốc vú nàng (Cellana) (Hình 1).

Hình 1: Các loài tôm hùm gai (Panulirus) và vú nàng (Cellana) được ghi nhận tại Cù Lao Chàm (từ tháng 7/2011 – tháng 6/2013).

Theo tính toán, mỗi năm tại vùng biển CLC khai thác được 14.901 kg tôm hùm các loài tôm hùm gai, trong đó ngư dân CLC đánh bắt 11.457 kg (76,89%), phần còn lại do ngư dân từ địa phương khác 3.443 kg (23,11%).

Cùng với sản lượng khai thác được như trên, nghiên cứu cũng đã xác định được 05 vấn đề tồn tại, mâu thuẫn phát sinh trong quá trình quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên tôm hùm và vú nàng trong Khu bảo tồn biển bao gồm: (1) Mâu thuẫn trong phương thức khai thác; (2) Mâu thuẫn về thời gian khai thác; (3) Mâu thuẫn trong công tác quản lý nhà nước và quản lý chuyên ngành; (4) Mâu thuẫn với tập tính sinh học, sinh thái các loài; (5) Mâu thuẫn giữa người khai thác và cơ quan chức năng.

Điều này cho thấy một cách ứng xử không cân bằng giữa bảo tồn và phát triển, giữa con người và sinh quyển. Chúng ta đang xâm hại nghiêm trọng đến những giá trị lớn nhất mà khu bảo tồn đang cố sức gìn giữ, bảo vệ cho hôm nay và mai sau.

Hình 2: Hiện tượng khai thác tôm hùm vẫn diễn ra trong thời gian cấm.

Dựa trên kết quả nghiên cứu về phân bố sinh thái; hiện trạng quản lý, khai thác tài nguyên; bản chất các mâu thuẫn gắn với trách nhiệm của các bên liên quan; nghiên cứu đã xây dựng giải pháp, khung pháp lý và đề xuất vận hành mô hình đồng quản lý (ĐQL) tôm hùm và vú nàng tại Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm (KBTB).

Hình 3: Lãnh đạo Tổ đồng quản lý và cơ chế vận hàng mô hình đồng quản lý tôm hùm và vú nàng.

Đây là một phương cách quản lý thích ứng dựa trên nền tảng phát huy sức mạnh của cộng đồng mà cuộc sống của họ đang gắn liền với các giá trị tài nguyên nơi đây. Khi được chia sẽ quyền quản lý, cộng đồng sẽ nhận thấy được lợi ích lâu dài của mình mà tham gia bảo vệ tài nguyên một cách tự nguyện, có trách nhiệm. Nhà nước sẽ bớt đi gánh nặng quản lý, người hưởng dụng tài nguyên được lâu dài, sự nghiệp bảo tồn được bền vững và cộng đồng địa phương thực sự trở thành người chủ quản lý toàn diện khu bảo tồn tại địa phương mình.

Có như vậy, tài nguyên mới được bảo vệ cho thế hệ mai sau như tinh thần câu nói nổi tiếng của Saint Exupéry “Tài nguyên hôm nay không phải gia tài do cha ông ta để lại mà con cháu đang cho chúng ta mượn”./.

Xem toàn văn báo cáo

Lê Ngọc Thảo – Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm

Bình luận